‘Dikke druppels op mijn tafelblad’

Geplaatst op 10-08-2017

Een bronverhaal over de kracht van een leraar...

Met z’n boek sloeg hij zeker vijf keer snoeihard op de tafel voor me. Hij was nog geen dertig centimeter van mijn vingers verwijderd en kwam akelig dichtbij. We keken allemaal geschrokken naar hem op. Sommigen begonnen te huilen nog voordat hij één woord had gezegd. “Iedereen blijft zitten waar hij zit en verroert zich niet, al wordt het midden in de nacht!” donderde het door het lokaal. ‘Midden in de nacht…’, dacht ik bezorgd. ‘Dat kan toch helemaal niet… Hoe moet dat dan met ballet? En gaan we hier dan ook slapen?’

“Kijk!", snauwde hij dwars door mijn gedachten heen. "Dit is Cheng, jullie klasgenote. Vandaag is haar allereerste dag in deze klas, een feit dat jullie haar op o zo subtiele wijze hebben laten merken.” Niemand van ons durfde echt te kijken naar Cheng. "Kijk nog maar eens goed. Hier staat een meisje. Een doodgewoon, maar bang, meisje. Een meisje dat toevallig niet uit Nederland, maar uit China komt. Een kind. Net als ieder van jullie." Snikkend en met gebogen hoofd stond Cheng voor de klas. “Godverdomme!”, brieste mijn tot voor kort zachtaardige meester met het schuim op zijn lippen. En toen nog een keer: “God-ver-dom-me!” ‘Oh’, dacht ik, ‘u mag helemaal niet vloeken.' Maar ik zei natuurlijk niks. Zijn rode hoofd was nog steeds gevaarlijk dichtbij.

Met een: “Ik geloof niet dat ik me ooit in mijn carrière als docent zo heb geschaamd als vandaag voor jullie!”, deelde hij groep 8 zijn genadeklap uit. En toen was hij stil. Heel lang stil. Niemand durfde nog iets te zeggen of zich überhaupt te verroeren. Met ingehouden adem zagen we de tijd verstrijken op de grote klok voorin de klas. Tik tak tik tak tik tak…half vier. Mama stond vast buiten te wachten. ‘Zou zij ook boos zijn?’ We zaten er al ruim een uur. Tik tak tik tak… Cheng was nog steeds aan het snikken, ik moest er zelf ook van huilen.
Dikke druppels op mijn tafelblad. Na negentig minuten die eindeloos leken te duren, verbrak onze meester opeens de stilte.

Op kalme, maar op geen enkele manier mis te verstane toon zei hij: “niemand, ik herhaal: niemand wordt in deze klas ooit nog veroordeeld, getreiterd of bespot omdat hij of zij anders is.” Hij keek ons één voor één aan. “Hebben jullie dat heel, heel goed begrepen?” Tweeëntwintig beschaamde koppies knikten als één man. “Degene die ik vanaf dit moment nog betrap op een pesterij, schop ik hoogstpersoonlijk mijn klas uit, al kost het mij m’n baan.” Ik geloofde hem direct en was geenszins van plan om hem hiertoe uit te dagen.
“En nou wegwezen!” We haastten ons de klas uit, maar niet voordat we nog snel even langs Cheng waren geschuifeld. “Sorry”, klonk het een tijd lang zachtjes.

Meneer Catsman, zo heette mijn leraar van groep 8. En hoe lang het ook geleden is, tot op de dag van vandaag staat deze herinnering in mijn geheugen gegrift. Even los van de ietwat rigoureuze opvoedkundige invalshoek die de beste man had gekozen, is dit moment één van de koersbepalende gebeurtenissen uit mijn leven geweest. Het heeft mij mede gevormd tot wie ik nu ben; de keuzes die ik vandaag maak, de beslissingen die ik neem. Zelfs m’n politieke voorkeur, mijn mening ten opzichte van het vluchtelingendebat en onze wens voor een adoptiekindje uit China, vinden in dit moment hun oorsprong.

Op het sterfbed van deze bijzondere leraar heb ik hem nog kunnen bedanken voor de wake-up call die hij mij en mijn klas had gegeven. Een wake-up call die achteraf gezien één van mijn meest toonaangevende verhalen bleek. En wat kunnen dit soort verhalen van onschatbare waarde zijn. Want, als we in staat zijn om deze bronverhalen actief te duiden, helpen ze ons om invulling en richting te geven aan onze toekomst en lering te trekken uit wat we hebben meegemaakt. Ze geven ons de inzichten die nodig zijn om waarde en betekenis te creëren voor onszelf en de wereld om ons heen. Mijn moeder zei altijd: ‘Het heden is de toekomst van het verleden.’ En zo is het. Zo zal het altijd zijn. Verhalen inspireren en brengen ons de kennis van vandaag en de motivatie voor morgen.

Denk er maar eens over na… Welke momenten zijn jou het meest bijgebleven uit je jeugd? Wie waren jouw meesters, juffen, leraren?  En achteraf gezien; wat vertellen deze momenten je nu?